Dr. Wil Uitgeest

Voorweten

Goethe is volgens jou een van de allereersten geweest die gezien heeft dat elke kleur een wereld van heel eigen kwaliteiten meebrengt.

“Ja, hoewel ik denk dat wij allemaal in ons onderbewuste een soort voorweten hebben van wat die kleuren zijn. Dat komt gewoon door eeuwenlange ervaring die is opgeslagen in onze buik of waar dan ook. En het is net alsof dat voorweten bij kunstenaars in hun werk gaat zitten. En ook een beetje in hun uitspraken erover.

“Als ik lees wat al die kunstenaars erover zeggen, dan kom ik eigenlijk al heel dicht bij een werkelijke ontmoeting met de kleur. Dan is het nog net één stapje – al is dat wel een essentieel stapje, denk ik – om tot een bewuste ontmoeting te komen. Voor een kunstenaar is dat overigens niet nodig. Daar hoeft het niet tot een bewuste ontmoeting met de kleur te komen.”

Hekel aan rood

De gezondheid bevorderende werking van kleuren staat steeds meer in de belangstelling, bijvoorbeeld in de kleurgeving van gebouwen of in de kunstzinnige therapie. Kan je een voorbeeld noemen?

“Ik heb als kunstzinnig therapeute eens een periode met rood geschilderd met een vrouw die een ongelooflijke hekel had aan rood. Dat triggerde mij. Ze had in die tijd hele fletse kleren aan. Een flets gezicht, een beetje flets haar. Ik wilde daar wel een beetje kleur op poetsen.

“Ze was een en al dienstbaarheid en altijd maar bezig voor de ander. Ik werd er gewoon een beetje melig van. Haar man bleek niet aardig tegen haar. Haar kinderen ook al niet. Het beeld rees op van iemand die een vloerkleed van zichzelf maakt, waar vervolgens iedereen zijn voeten aan af ging vegen.

“Toen heb ik als kunstzinnig therapeut gezegd dat ik wist dat ze een ontzettende hekel aan rood had, maar dat ik toch dacht dat we die kant op moesten. Rood was gewoon de kleur die haar echt iets te vertellen had, zei ik tegen haar. Nou, daar wilde ze eerst helemaal niets van weten. Maar toen ze schoorvoetend overstag ging, was het resultaat werkelijk verbluffend.

“Het rood greep haar aan. Op een gegeven moment zaten de spetters tegen het plafond. Ze was prachtig bezig, de binnenkant van wie ze zelf was kwam eindelijk naar buiten. ‘Lekker begin ik het te vinden,’ riep ze dan uit. Ze kon geen genoeg krijgen van het vermiljoen rood, het vurige, felle rood. Op het laatst wilde ze vooral die kleur gebruiken. Een lust om te zien.

“De ontmoeting met dat rood activeerde in haar de manifestatiekracht van het rood – jezelf neerzetten, niet jezelf altijd maar aan de kant laten duwen. Maar anderen ook eens aan de kant duwen; In haar leven een revolutie. Ze vertelde dat het altijd haar droom was geweest om naar Japan te gaan, ze wilde Japans leren. Het eind van het liedje was dat die droom uitkwam, en dat ze naar Japan is gegaan. Een ommekeer in haar leven.”

Blauwe glazen

In mijn boekenkast vond ik een al lang vergeten boek, ‘Kleurengeneeskunde’ genaamd. Wist jij dat onze voorouders werkten met rode en blauwe glazen kannen? Het idee was dat als je dat water een tijd in de zon had gezet het water die blauwe of rode kwaliteit had opgenomen.

“Er zijn ook mensen die gekleurd water therapeutisch gebruiken. Er bestaan kleurbaden. Dan lig je een kwartier in magenta rood gekleurd water. Je hebt ook de gekleurde glas therapie. Als patiënt neem je plaats op een gemakkelijke stoel in een verduisterde kamer, achter een gekleurd en gegraveerd glaspaneel. In 2001 is er een onderzoek gedaan naar de effecten van het roodgouden en het kobaltblauwe licht op reuma en hartritmestoornissen. Dat leverde indrukwekkende resultaten op.

“Dan is er de meridiaantherapie met lapjes gekleurde zijde die op acupunctuurpunten of op te behandelen gebieden wordt geplakt en daar een aantal dagen blijven zitten. Gekleurd licht werkt niet alleen via de ogen op ons in maar ook door de huid. Om geelzucht bij baby’s te genezen wordt in de medische wereld al decennialang blauw licht toegepast. Er is meer tussen hemel en aarde dan ik kan begrijpen, maar ik ben wel een groot voorstander van gedegen onderzoek naar al deze zaken”

Indigo zou effectief zijn als een verdovend middel en zelfs volledige ongevoeligheid teweeg kunnen brengen. Bij hersenschudding zou violet weer de aangewezen kleur zijn. Er staan nogal wat stevige uitspraken in dat boek Kleurgeneeskunde.

“Hmmm. Dergelijke uitspraken zijn vaak gebaseerd op een zeker voorweten, en ik ben iemand die weliswaar in voorweten gelooft, maar ik houd me hier toch een beetje verre van. Het klinkt vaak wel plausibel. Maar op het moment dat je er boeken over gaat schrijven, vind ik wel dat je je huiswerk moet doen. Kijken of je eigen intuïtieve bevindingen kloppen.

“Ik heb zelf ook allerlei intuïties met betrekking tot kleur. Maar kijk wel of het klopt. Of je kunt toetsen wat je intuïtief aanvoelt. Ik heb niet voor niets in mijn boek zoveel aandacht besteed aan de kleurwaarnemingen van anderen.”

Uit het interview van Bart Hommersen met Wil Uitgeest - verschenen in Vruchtbare Aarde, editie 3-herfst 2016, naar aanleiding van de verdediging van haar promotieonderzoek: Bang voor rood, geel en….blauw? Goethe, Merleau-Ponty en fenomenologisch kleuronderzoek in juni 2016 aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Het proefschrift van Uitgeest is hieronder (tijdelijk) zelf te downloaden.